Văn Hoá Cội Nguồn

Ngày Tang Yên Báy

Đằng Phương Nguyễn Ngọc Huy (1924-1990)

Lời tựa của tác giả: "Kính tặng hương hồn những liệt sĩ đã bỏ mình
trong cuộc khởi nghĩa Yên Báy" (1924-1990)

Việt Nam muôn năm ! Việt Nam muôn nám !
Trong bình minh sương lạnh phủ âm thầm.
Mưới ba tiếng tung hô bao tráng liệt.
Toan lay tỉnh toàn dân nước Việt.

Gió căm hờn rền rĩ tiếng gào than.
Từ lưng trời sương trắng phủ màng tang.
Ánh mờ nhạt của bình minh rắc nhẹ
Trên Yên Báy âu sầu và lặng lẽ.

Giữa mấy hàng gươm súng tỏa hào quang,
Mười ba người liệt sĩ Việt hiên ngang
Thong thả tiến đến trước đài Danh Dự:
Trong quần chúng đứng cúi đầu, ủ rũ,
Vài cụ già đầu bạc lệ tràn rơi
Ngất người sau tiếng rú: Ối con ơi !

Nét u buồn chợt mơ màng thoáng gợn
Trên khóe mắt đã từng khinh đau đớn
Của những trang anh kiệt sắp lìa đời,
Nhưng chỉ trong giây phút vẻ tươi cười
Lại xuất hiện trên mặt người quắc thước.

Đã là kẻ hiến thân đền nợ nước,
Tình thân yêu quyến thuộc phải xem thường,
Éo le thay ! muốn phụng sự quê hương
Phải dẫm nát bao lòng mình kính mến.

Nhưng này đây, phút thiêng liêng đã đến.
Sau cái nhìn chào non nước bi ai,
Họ thản nhiên, lần lượt bước lên đài
Và dõng dạc buông tiếng hô hùng dũng.

"Việt Nam muôn năm!" Một đẩu rơi rụng,
"Việt Nam muôn năm!" Người kế tiến lên.
Và Tử Thần kính cẩn đứng ghi tên
Những liệt sĩ vào bia người tuẫn quốc,

Sau Đức Chính, đây là phiên Thái Học,
Anh nghiêng mình trước xác những anh em,
Rồi mỉm cười, Anh ngảnh mặt nhìn xem
Những kẻ dến quan chiêm đoàn liệt sĩ
Để từ biệt những bạn đổng tâm chí.
Tiềng tung hô bỗng nổi, vang trời cao,

Nhưng liền theo Anh đã bị xô vào
Chiếc gươm máy giăng tay chào, lặng lẽ.
Đao xuống, đầu rơi, máu đào tung tóe.
Người anh hùng nước Việt thôi còn đâu!
Lũ thực dân giám sát đứng nhìn nhau
Như trút sạch hết những điều lo ngại
Và xoa tay chúng thở dài khoan khoái,

Trong rừng người ứa lệ Nguyễn Thị Giang
Nén nỗi đau như cắt xé can tràng
Đứng ngơ ngác lặng người bên Hữu Cảnh.
Trong nắng sớm, gió căm hờn quát mạnh
Như thề cùng những tử sĩ anh linh
Vang dội cùng trên đất Việt điêu linh
Những tiếng thét uy hùng vì giống Việt.

Việt Nam muôn năm ! Việt Nam muôn năm !
Như tan trong gió mạnh khóc vang rầm
Mười ba tiếng tung hô bao tráng liệt
Cố lay tỉnh cả toàn dân nước Việt.

Thân anh hùng đã nát dưới ngàn cây
Nhưng tiếng hô còn phảng phất đâu đây,
Mười lăm năm sau ngày sầu Yên Báy,
Toàn thể giống Tiên Rồng cùng đứng dậy,

Cố đuổi loài tham bạo khỏi non sông,
Hơn hai năm đất Việt máu pha hồng
Mà chiến sĩ vẫn một lòng cương quyết
Thề cùng tranh đấu đến khi nào nước Việt
Được hoàn toàn độc lập mới ngừng tay.

Thế là dòng máu vọt dưới trời mây
Một buổi sáng mười lăm năm về trước
Đã vẽ được cảnh anh hùng nguyện ước.
Đưa non sông ra khỏi chốn u trầm
Cả toàn dân nước Việt đến muôn năm
Vẫn ghi tạc trong tâm ngày hôm ấy
Ngày hôm ấy ! Ôi ngày tang Yên Báy

Việt Nam muôn năm ! Việt Nam muôn năm !
Xé nát màn sương lạnh phủ âm thầm,
Mười ba tiếng tung hô bao tráng liệt
Đã lay tỉnh toán dân nước Việt

Chú Thích: Nguyễn Thái Học là lãnh tụ Việt Nam Quốc Dân Đảng, một trong những đảng cách mạng chống Pháp đẩu tiên của Việt Nam của thập niên 1920s. Sử ghi rằng cuộc tổng khởi nghĩa 10 tháng 2, 1930 của Đảng thất bại. Trong số bị bắt, 13 lãnh tụ lên đoạn đẩu đài ở Yên Báy vào ngày 16 tháng 6. Sự kiện này đã khơi động tinh thần Dân Tộc Việt trong việc dành lại độc lập khỏi thực dân Pháp.

Đằng Phương là bút hiệu của Giáo Sư Nguyễn Ngọc Huy, Tổng Thư Ký của Tân Đại Việt, và Giáo Sư chính trị tại Học Viện Quốc Gia Hành Chánh.